Groot succes voor onderzoekers van AFIP in 2017: Dr. Natasja de Groot, Dr. Deli Zhang en Drs. Christophe Teuwen zijn in de prijzen gevallen

Atriumfibrilleren is de meest voorkomende, progressieve hart- en vaatziekte in Westerse landen. Het verhoogt de kans op een beroerte, maar kan ook zorgen dat er hartfalen ontstaat. Hartfalen is een ernstige aandoening, waarbij de pompfunctie van het hart langzaam afneemt. De huidige behandelingen van atriumfibrilleren, maar ook hartfalen zijn weinig effectief en hebben veel bijwerkingen. Zo beschadigt hartfalen het hartspierweefsel, waardoor de elektrische geleiding in de boezem verstoort raakt en er ritmestoornissen ontstaan. Naarmate de schade zich uitbreidt, blijft het atriumfibrilleren langer bestaan totdat het niet meer spontaan stopt. Met de toename van boezembeschadigingen neemt de kans op het succesvol behandelen van atriumfibrilleren af. Uiteindelijk is hierdoor geen enkele behandeling meer effectief is. Kennis van boezembeschadiging en het ontstaan van atriumfibrilleren in patiënten met hartfalen is dus essentieel om deze ritmestoornis te behandelen en progressie te voorkomen.

Prestigieuze VIDI subsidie voor Dr. N. de Groot (EMC)

Dr. Natasja de Groot heeft de prestigieuze VIDI beurs van het Nederlandse Wetenschappelijke Organisatie (NWO) weten te bemachtigen om onderzoek te doen naar het vroeg opsporen van atriumfibrilleren.

Hoe kunnen we het stadium van atriumfibrilleren bepalen?

Dr. Natasja de Groot heeft reeds eerder ontdekt dat alle hartpatiënten verstoringen in de elektrische geleiding in de boezems hebben. Dit kan het ontstaan van boezemfibrilleren bevorderen. Toch ontstaat niet in iedere hartpatiënt atriumfibrilleren. Dr. de Groot verkrijgt nieuwe inzichten in het type ritme afwijkingen in de boezems die wél atriumfibrilleren veroorzaken, door elektrische golven in de boezems te meten. Het doel van haar onderzoek is om:

• de mate van elektrische geleidingsstoornissen te onderzoeken in de boezems van patiënten;
• elektrische markers in kaart te brengen die dienen als maat voor het stadium van atriumfibrilleren;
• te testen of deze elektrische markers kunnen voorspellen of een therapie tegen atriumfibrilleren gaat aanslaan of niet.

Verbeterde behandeling voor patiënten met atriumfibrilleren

Met de uitkomsten van het onderzoek van Dr. Natasja de Groot kunnen artsen voor het eerst een behandeling op maat maken voor patiënten met atriumfibrilleren. Daarnaast worden met dit project nieuwe inzichten in het ontstaan van atriumfibrilleren verkregen die kunnen leiden tot een verbetering in de behandeling van atriumfibrilleren.

“Met dit onderzoek kunnen wij voor het eerst patiënten met atriumfibrilleren een behandeling op maat aanbieden.”

– Natasja de Groot

Dr. Dekker beurs (post-doc) van de Hartstichting voor Dr. Deli Zhang (onderzoeksgroep van Prof. Dr. Bianca Brundel, VUmc)

Het project waar Dr. Deli Zhang aan gaat werken is gericht op het doorgronden van de mechanismen die ten grondslag liggen aan het ontstaan van boezemcel schade door atriumfibrilleren. Dr. Deli Zhang heeft ontdekt dat eiwitten die stevigheid aan de boezemcellen beschadigen door boezemfibrilleren. Doelen van dit project zijn:

• te achterhalen welke mechanismen zorgen voor schadevorming in de boezem hartcel;
• geneesmiddelen testen die deze schade mogelijk kunnen voorkomen, maar ook herstellen in experimenteel atriumfibrilleren.

In de toekomst willen we via Stichting AFIP bekijken of nieuwe geneesmiddelen ook in atriumfibrilleer patiënten getest kunnen worden.

“Ik wil weten hoe schade in de boezem hartcellen onstaat, zodat we in de toekomst schade kunnen voorkomen en mogelijk zelfs herstellen met nieuwe geneesmiddelen.”

– Deli Zhang

Het project waaraan arts-onderzoeker Christophe Teuwen gaat werken is gericht op het ontrafelen van de rol van Bachmann’s Bundel in het ontstaan van atriumfibrilleren. Bachmann’s Bundel is een verzameling van parallel aan elkaar gelegen spieren die loopt tussen de rechter en linker boezem. Eerder onderzoek van drs. Teuwen heeft aangetoond dat verstoringen in de elektrische geleidingen in Bachmanns Bundel gerelateerd zijn aan het ontstaan van atriumfibrilleren in de eerste dagen na een open hart operatie.

Doelen van dit project zijn:

• leeftijd- en geslachts afhankelijke verschillen in elektrische geleiding te meten;
• impact van geleidingstoornissen in deze bundel op de elektrische activatie van beide boezems te onderzoeken;
• verschillen in elektrische geleiding in patiënten met diverse typen atriumfibrilleren te identificeren.

Door de verstoringen in elektrische geleiding in een getal uit te drukken, kunnen we de ernst van de geleidingstoornissen in de individuele patiënt bepalen.

“Als we de rol van Bachmann’s bundel in het ontstaan van atriumfibrilleren begrijpen, kunnen we in de toekomst nieuwe behandelingen gericht op deze structuur ontwikkelen.”

– Christophe Teuwen

Het koppelen van de onderzoeksresultaten van Dr. Natasja de Groot  (EMC) en Prof. Dr. Bianca Brundel (VUmc), zorgt ervoor dat in Nederland een uniek, innovatief onderzoeksprogramma op het gebied van atriumfibrilleren op de kaart wordt gezet.