Elektrische afwijkingen in de boezem tijdens boezemfibrilleren

Veel patiënten met boezemfibrilleren ondergaan een ablatie (uitschakelen van weefsel in de boezem) om deze ritmestoornis te stoppen. De normale procedure is dat de longaders worden geableerd, maar met name bij patiënten die al lang boezemfibrilleren hebben (persistent boezemfibrilleren) worden er ook andere technieken gebruikt. Eén voorbeeld hiervan is ablatie van zogenaamde gefractioneerde elektrische signalen.

Wat zegt de vorm van een elektrisch signaal over het onderliggende hartweefsel?

Tijdens een ablatie procedure kunnen we de activatie van hartspiercellen in de boezems meten. Deze elektrische signalen kunnen informatie geven over de kwaliteit van het onderliggende hartweefsel. Zo weten we dat bij een normale activatie van de hartspiercel, het signaal vaak een enkele piek met een enkel dal laat zien (zie figuur, links). Als er meerdere pieken en dalen in het signaal zitten dan spreken we van gefractioneerde signalen, en deze signalen worden vaak bestempeld als afwijkend (zie figuur, rechts). Gefractioneerde signalen kunnen wijzen op een verstoring in de geleiding in de onderliggende hartspiercellen, welke daardoor mogelijk betrokken zijn bij het ontstaan en in stand houden van boezemfibrilleren. Ablatie van gebieden met veel van deze gefractioneerde signalen kan  het boezemfibrilleren dan mogelijk stoppen.

 Onderzoek naar voorkeurslocaties van afwijkende signalen in de boezem

Drs. Eliene Starreveld, werkzaam binnen de onderzoeksgroep van dr. N. de Groot van het Erasmus MC, heeft gekeken naar hoe vaak en waar in de boezems deze gefractioneerde signalen voorkomen. Hiervoor heeft zij 36 artikelen samengevat waarin onderzoek naar de verspreiding van deze signalen in de boezems van patiënten met boezemfibrilleren is beschreven.

Uit haar studie blijkt dat gefractioneerde signalen bij patiënten met boezemfibrilleren voorkomen op alle locaties in zowel de linker als de rechter boezem. Er zijn geen voorkeurslocaties gevonden in beide boezems. Bovendien lieten zowel patiënten met korte episodes van boezemfibrilleren (paroxysmaal boezemfibrilleren) als patiënten met lange episodes van boezemfibrilleren (persistent boezemfibrilleren) vaak gefractioneerde signalen zien.

Dus afwijkende gefractioneerde signalen komen veelvuldig voor in het hartweefsel van patiënten met boezemfibrilleren. De kans is groot dat afwijkende signalen ook voorkomen in gezond hartweefsel. Nieuwe onderzoeken moeten uitwijzen of gefractioneerde signalen daadwerkelijk voorkomen in gezond hartweefsel en of deze ook verschillen met die van patiënten met boezemfibrilleren. Vooralsnog lijkt ablatie van alle gebieden met gefractioneerde signalen daarom voorbarig.

“De resultaten van deze studie laten zien dat gefractioneerde signalen overal in de boezems van het hart voorkomen, zonder een voorkeurslocatie. Ablatie van alle gebieden met gefractioneerde signalen lijkt daarom weinig doelgericht en voorbarig.” – Drs. E. Starreveld

Drs. Eliene Starreveld haar onderzoeksresultaten zijn gepubliceerd in het tijdschrift Europace: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29688325