Boezemfibrilleren en bijbehorende aandoeningen: eenvoudige stappen om de regie over je gezondheid te nemen

Boezemfibrilleren gaat vaak hand in hand met andere gezondheidsproblemen. Boezemfibrilleren kan zich namelijk voordoen in combinatie met aandoeningen zoals hoge bloeddruk, diabetes en slaapapneu. Samen kunnen deze comorbiditeiten de ernst van de symptomen vergroten en de algemene gezondheidsrisico’s verhogen. Dit onderstreept het belang van een effectieve behandeling. Door inzicht te krijgen in de onderlinge verbanden tussen boezemfibrilleren en andere aandoeningen, kunnen patiënten beter begrijpen hoe ze hun gezondheid zelf kunnen beheersen.

Belangrijke punten:

Wat is een comorbiditeit?

Comorbiditeit verwijst naar het voorkomen van één of meer extra gezondheidsproblemen naast een primaire aandoening. Wanneer iemand comorbiditeiten heeft, betekent dit dat er meerdere gezondheidsproblemen tegelijkertijd aanwezig zijn. Deze problemen kunnen elkaar beïnvloeden, wat het moeilijker maakt om een goede diagnose te stellen. Dit kan ook de behandeling en het beheersen van de gezondheid ingewikkelder maken.

Veel voorkomende comorbiditeiten bij boezemfibrilleren 

Uit studies blijkt dat boezemfibrilleren vaak in verband wordt gebracht met andere aandoeningen, die de gezondheid kunnen beïnvloeden. Enkele van de meest voorkomende comorbiditeiten zijn:

• Hoge bloeddruk (hypertensie)
• Diabetes
• Obstructieve slaapapneu
• Hartinfarct
• Coronaire hartziekte

Laten we een kijkje nemen naar deze onderling verbonden gezondheidsfactoren.

Hypertensie is zowel een risicofactor als een comorbiditeit

Hypertensie, oftewel hoge bloeddruk, is de meest voorkomende comorbiditeit bij boezemfibrilleren. Meer dan 70% van de patiënten met boezemfibrilleren heeft ook hoge bloeddruk. Daarnaast hebben patiënten met hypertensie tot wel 73% meer kans om boezemfibrilleren te ontwikkelen. Hypertensie is een veelvoorkomende risicofactor.

Wanneer hypertensie niet wordt behandeld, kan het leiden tot nierschade en linkerventrikel sociopathie, dat het risico op boezemfibrilleren en gerelateerde complicaties verder verhoogt. Ongecontroleerde hypertensie is de belangrijkste oorzaak van het ontstaan en de ernst van boezemfibrilleren. Een gerandomiseerde klinische studie toonde aan dat hypertensie bij boezemfibrilleren-patiënten het risico op een beroerte verhoogde (meer dan 7% risico per jaar). Hypertensie speelt dus een cruciale rol bij boezemfibrilleren en de behandeling ervan.

Diabetes in mensen met boezemfibrilleren is gekoppeld aan slechtere gezondheidsuitkomsten

Een studie in 27 Europese landen onderzocht de impact van diabetes op de behandeling en uitkomsten van boezemfibrilleren. Van de 11.028 mensen met boezemfibrilleren had 23% diabetes. Gedurende een observatieperiode van 2 jaar vertoonden diabetische individuen slechtere gezondheidsuitkomsten, zoals een verminderde kwaliteit van leven en verhoogde angst. Diabetes bij boezemfibrilleren patiënten ging ook gepaard met een grotere zorgbehoefte, zoals langere ziekenhuisopnames en meerdere bezoeken aan cardiologen, huisartsen en spoedeisende hulp. Bovendien verhoogt diabetes op zichzelf het risico op ernstige cardiovasculaire gebeurtenissen (gezondheidsproblemen die verband houden met het hart en de bloedvaten).

Ontwikkeling van obstructieve slaapapneu (OSA) in mensen met boezemfibrilleren

OSA komt veel voor bij mensen met boezemfibrilleren (21-74%) en draagt bij aan boezemfibrilleren via mechanismen zoals afwisselende lage zuurstofniveaus in de nacht, ontstekingen en drukveranderingen in de borst. Deze factoren verhogen de kans op bloedstolling, littekenvorming in het hartweefsel en veranderingen in het elektrische systeem van het hart.

Bovendien is gebleken dat OSA de effectiviteit van anti-aritmica, elektrische cardioversie en katheterablatie bij boezemfibrilleren vermindert. Een studie met 324 patiënten vond dat 63% van de patiënten zonder OSA en 41% van de patiënten met OSA, vrij waren van terugkerende boezemfibrilleren na één ablatieprocedure zonder behandeling met anti-aritmica.

Het gebruik van een continue positieve luchtwegdruk (CPAP) om obstructieve ademhalingsproblemen te voorkomen, kan helpen om terugkerende boezemfibrilleren te voorkomen. Een studie toonde aan dat CPAP-therapie duidelijk hielp bij boezemfibrilleren. Zo bleef 71,9% van de CPAP-gebruikers vrij van boezemfibrilleren, vergeleken met 36,7% van de niet-gebruikers.

Coronaire hartziekte komt veel voor bij mensen met boezemfibrilleren

Coronaire hartziekte (CHZ) is een aandoening waarbij de bloedvaten die zuurstof en voedingsstoffen naar de hartspier transporteren, vernauwd of geblokkeerd raken door vetachtige plaque (ophoping). Na verloop van tijd kunnen deze plaques verharden of breken, waardoor de bloedstroom naar het hart vermindert of blokkeert. CHZ is een veelvoorkomende comorbiditeit, aangezien 17-47% van de patiënten met boezemfibrilleren  ook coronaire hartziekte heeft en 1-5% van de patiënten met coronaire hartziekte ook boezemfibrilleren heeft.

Een overzichtsstudie over de onderlinge verbanden tussen deze aandoeningen benadrukt hoe CHZ een cruciale rol speelt in het verergeren van boezemfibrilleren. Ischemie veroorzaakt door CHZ kan de elektrische paden van het hart verstoren en leiden tot structurele veranderingen in de atria. Bovendien delen zowel CHZ als boezemfibrilleren onderliggende factoren zoals ontstekingen en functiestoornissen in het endotheel (​​een laag cellen aan de binnenkant van onze bloedvaten) Dit verbindt deze twee aandoeningen met elkaar.

Verhoogd risico op hartinfarct in mensen met boezemfibrilleren

Recente studies hebben aangetoond dat het risico op een hartinfarct verhoogd is bij boezemfibrilleren. De belangrijkste oorzaak van hartinfarcten is coronaire hartziekte. Dit toont opnieuw de onderlinge verbondenheid van risicofactoren en comorbiditeiten aan. In een cohortstudie in Zuid-Korea, gevolgd bij 497.366 volwassenen gedurende 4,2 jaar, was boezemfibrilleren geassocieerd met een drie keer verhoogd risico op hartinfarct, met vergelijkbare risico’s voor zowel mannen als vrouwen.

Stappen om boezemfibrilleren en de onderlinge verbanden te beheren

Het beheren van boezemfibrilleren en de bijbehorende comorbiditeiten kan een zware opgave lijken, maar het beheersen van deze aandoeningen is mogelijk. Hier zijn enkele manieren waarop levensstijl en gepersonaliseerde behandeling kunnen helpen:

Eet hart-gezonde voeding

Een dieet rijk aan antioxidanten, gezonde vetten en voldoende vitamines en mineralen is essentieel voor het beheersen van de symptomen van  boezemfibrilleren. Een plantaardig dieet en een mediterraan dieet hebben positieve effecten op verschillende risicofactoren die met boezemfibrilleren samenhangen. Ze helpen de risico’s van hypertensie te verlagen en de effecten van diabetes te verminderen. Bovendien bevorderen deze diëten gewichtsverlies en verminderen ze obesitas, beide belangrijke risicofactoren voor boezemfibrilleren. Een plantaardig dieet kan ook ontstekingsaandoeningen, zoals reumatoïde artritis verbeteren en coronaire hartziekten verminderen. Probeer daarom zoveel mogelijk groentes, fruit en peulvruchten toe te voegen aan je dagelijkse voeding.

Ben je geïnteresseerd om meer te lezen over deze voedingspatronen? Bekijk dan ons overzichtsartikel over dieet en boezemfibrilleren.

Maak gezonde levensstijl veranderingen

Kleine veranderingen in levensstijl kunnen je hartgezondheid ondersteunen en je hart sterker maken. Lichamelijke activiteit, zoals dagelijks wandelen of drie keer per week fietsen, ondersteunt de hartgezondheid. Daarnaast kunnen licht intensieve oefeningen, zoals yoga, ook het risico op boezemfibrilleren verlagen.

Meditatie en andere technieken om te ontspannen, zoals tai chi en Qigong, worden steeds vaker ingezet door hun vermogen om de hartslag te stabiliseren en boezemfibrilleren symptomen te verminderen. Deze methoden verlagen stress en bevorderen daarmee de hartgezondheid. Stress en angst zijn bekende triggers van boezemfibrilleren.

Daarnaast is het van groot belang om slaap prioriteit te geven. Goede slaapkwaliteit is essentieel, vooral als je slaapapneu hebt. Uit een slaaponderzoek blijkt dat slechte slaapkwaliteit, de kans op zelf gerapporteerde boezemfibrilleren aanvallen met 30% verhoogt. Dit toont aan dat zelfs kleine veranderingen een grote invloed kunnen hebben op je gezondheid.

Lees meer over leefstijlfactoren.

Een boezemfibrilleren behandelplan dat bij jou past

Het opstellen van een gepersonaliseerd behandelplan is essentieel voor het effectief beheren van boezemfibrilleren en de bijbehorende gezondheidsproblemen. Veel mensen met boezemfibrilleren hebben comorbiditeiten die zorgvuldige, individuele behandeling vereisen om gezondheidsrisico’s te verminderen en de kwaliteit van leven te verbeteren. Het is van cruciaal belang om je behandelplan, zoals voorgeschreven, te volgen. Bespreek met je arts wat voor jou het beste werkt en welke alternatieven er zijn als je merkt dat je symptomen verergeren. Regelmatige controles bij je zorgteam zorgen voor vroege opsporing van veranderingen en aanpassingen aan je behandelplan, zodat je de beste ondersteuning krijgt voor zowel boezemfibrilleren als eventuele comorbiditeiten.

References

Shantsila, E., Choi, E., Lane, D. A., Joung, B., & Lip, G. Y. (2024). Boezemfibrilleren: comorbiditeiten, levensstijl en patiëntfactoren. The Lancet Regional Health – Europe, 37, 100784. https://doi.org/10.1016/j.lanepe.2023.100784

Gawałko, M. en Linz, D. (2023). Detectie en behandeling van boezemfibrilleren bij hypertensie. Hypertension, 80(3), 523-533. https://doi.org/10.1161/hypertensionaha.122.19459

Predictors of thromboembolism in atrial fibrillation: I. Clinical features of patients at risk. The Stroke Prevention in Atrial Fibrillation Investigators. (1992). Annals of Internal Medicine, 116(1), 1–5. https://doi.org/10.7326/0003-4819-116-1-1

Ding, W. Y., Kotalczyk, A., Blomström‐Lundqvist, C., Fauchier, L., Tavazzi, L., Maggioni, A. P., … & Pitt-Kerby, T. (2022). Impact van diabetes op het beheer en de uitkomsten bij boezemfibrilleren: een analyse van het esc-ehra eorp-af langetermijnregistratie. European Journal of Internal Medicine, 103, 41-49. https://doi.org/10.1016/j.ejim.2022.04.026

Goudis, C. A., & Ketikoglou, D. G. (2017). Obstructieve slaapapneu en boezemfibrilleren: pathofysiologische mechanismen en therapeutische implicaties. International Journal of Cardiology, 230, 293–300. https://doi.org/10.1016/j.ijcard.2016.12.120

Goudis, C. A. en Ketikoglou, D. G. (2017). Obstructieve slaapapneu en boezemfibrilleren: pathofysiologische mechanismen en therapeutische implicaties. International Journal of Cardiology, 230, 293-300. https://doi.org/10.1016/j.ijcard.2016.12.120

Jongnarangsin, K., Chugh, A., Good, E., Mukerji, S. S., Dey, S., Crawford, T., … & Oral, H. (2008). Lichaamsmassa-index, obstructieve slaapapneu en uitkomsten van katheterablatie van boezemfibrilleren. Journal of Cardiovascular Electrophysiology, 19(7), 668-672. https://doi.org/10.1111/j.1540-8167.2008.01118.x

Fein, A. S., Shvilkin, A., Shah, D., Haffajee, C. I., Das, S., Kumar, K., … & Anter, E. (2013). Behandeling van obstructieve slaapapneu verlaagt het risico op terugkeer van boezemfibrilleren na katheterablatie. Journal of the American College of Cardiology, 62(4), 300-305. https://doi.org/10.1016/j.jacc.2013.03.052

Michniewicz, E., Młodawska, E., Łopatowska, P., Tomaszuk‐Kazberuk, A., & Małyszko, J. (2018). Patiënten met boezemfibrilleren en coronaire hartziekte – dubbele problemen. Advances in Medical Sciences, 63(1), 30-35. https://doi.org/10.1016/j.advms.2017.06.005

Batta, A., Hatwal, J., Batta, A., Verma, S., & Sharma, Y. P. (2023). Boezemfibrilleren en coronaire hartziekte: een integratieve review met focus op therapeutische implicaties van deze relatie. World Journal of Cardiology, 15(5), 229–243. https://doi.org/10.4330/wjc.v15.i5.229

Ojha, N., & Dhamoon, A. S. (2023). Myocardinfarct. National Library of Medicine; StatPearls Publishing. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537076/

Lee, H. Y., Yang, P. S., Kim, T. H., Uhm, J. S., Pak, H. N., Lee, M. H., & Joung, B. (2017). Boezemfibrilleren en het risico op myocardinfarct: een landelijke studie met gepaarde voorkeur. Scientific Reports, 7(1), 12716. https://doi.org/10.1038/s41598-017-13061-4