Dieet en patiënt empowerment bij boezemfibrilleren: verbetering kwaliteit van leven

Op 13 augustus 2024 publiceerde het gerenommeerde tijdschrift Nutrients een wetenschappelijk review artikel, in samenwerking met Stichting AFIP. Het artikel richt zich op  oplossingen voor boezemfibrilleren gebaseerd op dieet. Voor dit artikel werkte Stichting AFIP nauw samen met patiëntenorganisaties zoals Plant-Powered Metro New York en Plant-Based Pittsburgh. Het artikel is onderdeel van het CIRCULAR-consortium. Hieronder volgt een samenvatting van de belangrijkste onderwerpen die in het artikel zijn besproken.

Belangrijkste punten:

Lees hieronder de belangrijkste punten uit dit artikel:

Het verminderen van risicofactoren voor boezemfibrilleren door dieet

Het mediterrane dieet en boezemfibrilleren

Het mediterrane dieet bestaat voornamelijk uit plantaardige voedingsmiddelen zoals fruit, groenten, volle granen, peulvruchten en noten. Daarnaast bevat het dieet matige hoeveelheden vis en gevogelte, rood vlees wordt tot een minimum beperkt. Olijfolie is de belangrijkste vet-bron en wijn wordt met mate geconsumeerd. Dit dieet is rijk aan antioxidanten, vezels en gezonde vetten, die bijdragen aan de welbekende voordelen voor hartgezondheid en levensduur.

Een recent gepubliceerde PREDIMED-studie toont aan dat het volgen van het mediterrane dieet leidt tot een vermindering van het epicardiaal vetweefsel, een type vet rond het hart dat in verband wordt gebracht met aanhoudend boezemfibrilleren. De resultaten suggereren dat het mediterrane dieet niet alleen de incidentie van boezemfibrilleren kan verlagen, maar ook kan helpen bij het verminderen van risicofactoren die met de aandoening samenhangen.

Een volledig plantaardig dieet en boezemfibrilleren

Een volledig plantaardig dieet richt zich op onbewerkte en minimaal bewerkte voedingsmiddelen van plantaardige oorsprong, zoals fruit, groenten, volle granen, peulvruchten, noten en zaden. Dit dieet sluit dierlijke producten vaak uit of vermindert deze aanzienlijk. Door de hoge concentratie van vitamines, mineralen en vezels wordt dit dieet in verband gebracht met een verminderd risico op chronische ziekten, waaronder hartaandoeningen. Vanwege de gunstige effecten op de hartgezondheid krijgt het plantaardige dieet steeds meer aandacht in de medische wereld.

Een illustratief voorbeeld over hoe een plantaardig dieet het risico op boezemfibrilleren kan verminderen is de EPIC-Oxford Study. Deze studie analyseerde de impact van verschillende diëten op het risico van boezemfibrilleren en andere hart- en vaatziekten. De resultaten toonden aan dat een plantaardig dieet, rijk aan groenten, fruit, volle granen, noten en zaden, kan helpen bij het verlagen van risicofactoren zoals hypertensie, obesitas en ontstekingen, die allemaal bijdragen aan boezemfibrilleren.

Door middel van dieet veranderingen, zoals naar het mediterrane of plantaardige dieet, kunnen patiënten hun risico op boezemfibrilleren aanzienlijk verminderen en hun algehele hartgezondheid verbeteren.

Het effect van voeding op risicofactoren voor boezemfibrilleren

Belangrijke risicofactoren voor boezemfibrilleren zijn onder andere hoge bloeddruk, diabetes en obesitas, waarvan veel worden gekoppeld aan leefstijl keuzes. Dit suggereert dat aanpassingen in de leefstijl, waaronder voeding, symptomen en aanvallen van boezemfibrilleren kunnen verminderen.

Zowel het mediterrane als het plantaardige dieet, die de nadruk leggen op onbewerkte plantaardige voeding, hebben potentieel laten zien in het verminderen van risicofactoren voor boezemfibrilleren. Het mediterrane dieet staat erom bekend dat het de kans op boezemfibrilleren verlaagt. Daarbij zijn plantaardige diëten gelinkt aan verbeteringen in hoge bloeddruk, diabetes, obesitas en ontstekingen.

Een belangrijke rol in ontstaan van boezemfibrilleren is de dikte van het epicardiaal vetweefsel, een vetlaag tussen de buitenkant van het hart (epicardium) en het beschermende membraan eromheen (pericardium). De opbouw van epicardiaal vetweefsel rond het linker atrium wordt gezien als een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van boezemfibrilleren. Voedings- en leefstijlveranderingen zijn geassocieerd met een vermindering van dit vetweefsel. Dit kan bijdragen aan een lagere kans op boezemfibrilleren.

Oplossingen gericht op kwaliteit van leven bij boezemfibrilleren door burgerwetenschap

Een verschuiving naar behandelingen die gericht zijn op het verbeteren van de kwaliteit van leven zoals dieet en leefstijlaanpassingen stelt patiënten in staat om hun gezondheid zelf in handen te nemen. Dit leidt tot een betere beheersing van boezemfibrilleren en draagt bij aan een verbeterd welzijn.

Patiënten geven ook aan baat te hebben bij het gebruik van supplementen, zoals L-glutamine en elektrolyten (waaronder magnesium) om boezemfibrilleren te beheersen. Ervaringen delen benadrukken het belang van patiëntenparticipatie en het ontwikkelen van een holistische benadering van behandeling.

Binnen het CIRCULAR-consortium staan patiënten centraal in elke fase van het onderzoek. De opkomst van burgerwetenschap in de gezondheidszorg stelt patiënten in staat om mee te werken aan gepersonaliseerde behandelplannen. Dit leidt tot inclusievere en effectievere strategieën voor het beheersen van boezemfibrilleren. Burgerwetenschap overbrugt de kloof tussen patiënten, onderzoekers en zorgverleners. Daardoor zijn patiënten belangrijke kandidaten  in het onderzoek- en ontwikkelingsproces naar een gepersonaliseerde behandeling van boezemfibrilleren. Patiënt gerapporteerde resultaten stimuleren nieuwe onderzoeken en samenwerkingen  en benadrukken het belang van zorg die de patiënt centraal stelt.

De studie toonde aan dat zowel het mediterraan dieet als het plantaardige dieet belangrijke risicofactoren voor boezemfibrilleren, zoals hoge bloeddruk en diabetes, verminderen. Deze diëten zijn effectieve en eenvoudige manieren om boezemfibrilleren te beheersen. Ook is het belangrijk dat patiënten zelf meedenken over hun behandeling. Veranderingen in levensstijl, vooral wat je eet, speelt een grote rol in het verbeteren van de gezondheid bij boezemfibrilleren.

Referenties

Kuipers, M. F., Laurila, R., Remy, M. L., van Oudheusden, M., Hazlett, N., Lipsky, S., … & Brundel, B. J. J. M. (2024). Verkennend onderzoek naar dieetgerichte behandelingen voor atriumfibrilleren: patiëntempowerment en burgerwetenschap als model voor kwaliteit-van-leven-gerichte oplossingen. Nutrients, 16(16), 2672. https://doi.org/10.3390/nu16162672

Barrio-Lopez, M. T., Ruiz-Canela, M., Goni, L., Valiente, A. M., Garcia, S. R., de la O, V., Anton, B. D., Fernandez-Friera, L., Castellanos, E., Martínez-González, M. A., & Almendral, J. (2024). Mediterraan dieet en epicardiaal vetweefsel bij patiënten met atriumfibrilleren behandeld met ablatie: een substudie van de ‘PREDIMAR’ trial. European journal of preventive cardiology, 31(3), 348–355. https://doi.org/10.1093/eurjpc/zwad355

Pathak, R. K., Middeldorp, M. E., Meredith, M., Mehta, A., Mahajan, R., Wong, C. X., … & Sanders, P. (2015). Langetermijneffect van doelgericht gewichtsbeheer in een atriumfibrillatie-cohort. Journal of the American College of Cardiology, 65(20), 2159-2169. https://doi.org/10.1016/j.jacc.2015.03.002

Yokoyama, Y., Nishimura, K., Barnard, N. D., Takegami, M., Watanabe, M., Sekikawa, A., Okamura, T., & Miyamoto, Y. (2014). Vegetarische diëten en bloeddruk: een meta-analyse. JAMA Internal Medicine, 174(4), 577–587. https://doi.org/10.1001/jamainternmed.2013.14547

Tonstad, S., Stewart, K., Oda, K., Batech, M., Herring, R. P., & Fraser, G. E. (2013). Vegetarische diëten en de incidentie van diabetes in de Adventist Health Study-2. Nutrition, Metabolism, and Cardiovascular Diseases: NMCD, 23(4), 292–299. https://doi.org/10.1016/j.numecd.2011.07.004

Pathak, R. K., Middeldorp, M. E., Meredith, M., Mehta, A. B., Mahajan, R., Wong, C. X., Twomey, D., Elliott, A. D., Kalman, J. M., Abhayaratna, W. P., Lau, D. H., & Sanders, P. (2015). Langetermijneffect van doelgericht gewichtsbeheer in een atriumfibrillatie-cohort: een langetermijn follow-up studie (LEGACY). Journal of the American College of Cardiology, 65(20), 2159–2169. https://doi.org/10.1016/j.jacc.2015.03.002

Craddock, J. C., Neale, E. P., Peoples, G. E., & Probst, Y. C. (2019). Vegetarisch-gebaseerde voedingspatronen en hun relatie met ontstekings- en immuunmarkers: een systematische review en meta-analyse. Advances in Nutrition (Bethesda, Md.), 10(3), 433–451. https://doi.org/10.1093/advances/nmy103

Iacobellis, G. (2022). Epicardiaal vetweefsel in de hedendaagse cardiologie. Nature Reviews. Cardiology, 19(9), 593–606. https://doi.org/10.1038/s41569-022-00679-9

Starreveld, R., Ramos, K. S., Muskens, A. J. Q. M., Brundel, B. J. J. M., & de Groot, N. M. S. (2020). Dagelijkse suppletie van L-Glutamine bij patiënten met atriumfibrilleren: het effect op heat shock eiwitten en metabolieten. Cells, 9(7), 1729. https://doi.org/10.3390/cells9071729

Khan, A. M., Lubitz, S. A., Sullivan, L. M., Sun, J. X., Levy, D., Vasan, R. S., Magnani, J. W., Ellinor, P. T., Benjamin, E. J., & Wang, T. J. (2013). Laag serum magnesium en de ontwikkeling van atriumfibrilleren in de gemeenschap: de Framingham Heart Study. Circulation, 127(1), 33–38. https://doi.org/10.1161/CIRCULATIONAHA.111.082511