Een tijd geleden lieten we jullie al weten te willen starten met een studie naar het gebruik van L-Glutamine bij patiënten met atriumfibrilleren. Goed nieuws: we hebben vanuit de Stichting Coolsingel te Rotterdam een subsidie gekregen voor het L-Glutamine project en kunnen in het nieuwe jaar gaan starten met de studie!

Atriumfibrilleren verminderen door boezemcellen te herstellen

De afgelopen decennia zijn er vele therapieën voor atriumfibrilleren (AF) ontwikkeld, maar tot op heden is er geen behandeling die AF echt kan ‘genezen’. Medicatie (anti-aritmica) blijken vaak onvoldoende effectief om AF-episodes te voorkomen en kennen vele bijwerkingen, en ook na ablatie therapie komt bij vele patiënten het AF regelmatig terug. AF verandert in de loop van de tijd van kortdurende, aanvalsgewijze episodes naar een ritmestoornis die niet meer vanzelf stopt. Dit komt omdat AF elektrische en structurele veranderingen (‘elektropathologie’) in de boezems opwekt. De enige mogelijkheid om AF curatief te behandelen is daarom het herstellen van deze structurele veranderingen. Dit herstel hopen we te kunnen bewerkstelligen met L-glutamine.

Glutamine en atriumfibrilleren

De onderzoeksgroep van prof. dr. Bianca Brundel heeft onlangs aangetoond dat structurele veranderingen in de boezemcellen gepaard gaat met verminderde hoeveelheden van Heat Shock Proteins (HSPs). Deze HSPs spelen een belangrijke helper (chaperone) functie in de cel. Ze helpen nieuwe eiwitten te vouwen en als eiwitten beschadigt raken, helpen ze met het herstellen van de schade.^{1, 2}

Als eiwitten te erg beschadigd zijn, dan zorgen HSPs voor de afbraak en het opruimen van deze eiwitten. Met name in het hart heeft HSP27 een belangrijke chaperone functie. Recente onderzoeken hebben aangetoond dat de hoeveelheid beschermend HSP27 in de hartboezem uitgeput raakt in patiënten met langdurig AF (zie figuur 1).

Deze observaties suggereren dat geneesmiddelen die HSP27 waarden kunnen opkrikken van nut kunnen zijn om AF progressie tegen te gaan. Inmiddels heeft onderzoek van de AFIP onderzoeksgroep laten zien dat behandeling met geneesmiddelen die deze HSPs stimuleren in diermodellen beschermen tegen AF.³

Figuur 1. De hoeveelheid beschermend HSP27 in de hartboezem raakt uitgeput in patiënten met langdurig AF. Patiënten met langdurig AF hebben minder HSP27 dan patiënten met kortdurend AF.

Een niet-toxisch voedingssupplement, dat in staat is om aanmaak van deze beschermende HSPs te stimuleren en geregistreerd is in ons land, is L-glutamine. Hoewel de rol van L-glutamine als stimulator van HSP-expressie en beschermer tegen verschillende ziekten, waaronder ischemische hartziekten en hartfalen is erkend, is hun eventuele beschermende rol in AF-progressie in mensen nog nooit onderzocht.

Daarom willen wij hier graag mee starten en met dit onderzoek aantonen dat inname van L-glutamine de HSP niveaus in het bloed van AF patiënten verhoogt en symptomen en incidentie van AF episodes vermindert. Positieve uitkomsten van deze eerste therapeutische studie, gericht op het herstel van de boezemhartspiercel en daardoor vermindering van de AF belasting (‘burden’), zullen een doorbraak zijn in de behandeling van patiënten met AF.

Doelgroep van de ‘Gluta-minimize AtriumFibrilleren’ studie

Bij welke patiënten willen we deze studie gaan doen? Alle volwassen patiënten die langer dan één jaar AF hebben en frequent last hebben van AF episodes (>1/week) komen hiervoor in aanmerking. Patiënten met een soja, gluten of schelpvis allergie en patiënten met diabetes kunnen vooralsnog helaas niet meedoen met deze eerste studie.

De studie duurt een half jaar, waarin patiënten elke dag tweemaal een L-glutamine zakje (aangemengd met water) innemen. Voordat de patiënt met de L-glutamine start, nemen we in het Erasmus Medisch Centrum te Rotterdam bloed af om de HSP-niveaus in het bloed te bepalen. Dit doen we opnieuw na 3 en na 6 maanden na start van de L-glutamine inname. Zo kunnen we na een half jaar kijken of de L-glutamine inderdaad de HSP-niveaus in het bloed verhoogt.

Samen met de patiënt houden we ook bij of er in die 6 maanden AF episodes zijn, en zo ja, hoelang die aanwezig waren. Hierdoor kunnen we ook kijken of er ook een relatie is tussen de HSP-niveaus in het bloed en de aanwezigheid van AF episodes bij de patiënt. Het onderzoek zal worden uitgevoerd door AFIP-onderzoeker Eliene Starreveld. Zij zal zorgdragen voor de organisatie, patiënten inclusie en data analyse van de studie.

Ben jij net zo enthousiast als wij over het feit dat we binnenkort kunnen gaan starten met deze studie? Voor meer informatie kunt u ons bereiken via info@afiponline.org. Aanmelden voor deelname aan deze ‘Glutaminimize’ studie kan hier.

Referenties

1. Brundel BJ, Ke L, Dijkhuis AJ, Qi X, Shiroshita-Takeshita A, Nattel S, Henning RH and Kampinga HH. Heat shock proteins as molecular targets for intervention in atrial fibrillation. Cardiovasc Res. 2008;78:422-8.
2. Meijering RA, Zhang D, Hoogstra-Berends F, Henning RH and Brundel BJ. Loss of proteostatic control as a substrate for atrial fibrillation: a novel target for upstream therapy by heat shock proteins. Front Physiol. 2012;3:36.
3. Brundel BJ, Shiroshita-Takeshita A, Qi X, Yeh YH, Chartier D, van Gelder IC, Henning RH, Kampinga HH and Nattel S. Induction of heat shock response protects the heart against atrial fibrillation. Circ Res. 2006;99:1394-402.