Boezemfibrilleren in de Nacht: wat we leren vanuit Citizen Science

Boezemfibrilleren, of atriumfibrilleren, is een van de meest voorkomende hartritmestoornissen. Veel mensen met boezemfibrilleren merken dat hun hartritmestoornis juist ’s nachts optreedt. Stichting AFIP bemerkt dat er veel interesse om dit verder te onderzoeken. Dankzij de inzet van een citizen science project aan de VU-Amsterdam en de hulp van ruim 170 deelnemers hebben we meer inzicht gekregen in boezemfibrilleren in de nacht.

Het Effect van het Zenuwstelsel op Nachtelijk Boezemfibrilleren

Ons zenuwstelsel speelt een grote rol in het reguleren van hartslag en bloeddruk. Het parasympatische zenuwstelsel – dat actief is tijdens rust en slaap – verlaagt de hartslag en regelt processen zoals ademhaling en spijsvertering. Daarentegen is het sympathische zenuwstelsel verantwoordelijk voor de vecht-of-vluchtreactie, wat zorgt voor een verhoogde hartslag en bloeddruk.

Gedurende de nacht verandert de balans van sympathische naar meer parasympatische activiteit van het zenuwstelsel, en deze verandering kan invloed hebben op het optreden van boezemfibrilleren. Een verstoorde balans tussen beide zenuwstelsels lijkt een belangrijke factor te zijn in het ontstaan van nachtelijke episoden.

Wat zegt de data?

Bij het analyseren van 170 enquêtes viel een opvallend patroon op: de meeste deelnemers rapporteerden boezemfibrilleren tussen 03:00 en 05:00 uur. Dit bracht ons tot de vraag: waarom komt boezemfibrilleren juist op deze tijdstippen zo vaak voor?

Een interessante bevinding was dat mensen met een hoge bloeddruk significant vaker boezemfibrilleren ervaarden rond deze uren dan mensen met een normale bloeddruk. Daarentegen was er geen duidelijk verband tussen de hartslag in rust en het moment van optreden van boezemfibrilleren in de nacht.

Wat betekenen deze bevindingen?

De mogelijke relatie tussen een hoge bloeddruk (hypertensie) en nachtelijk boezemfibrilleren kan worden verklaard door een minder actieve parasympatische regulatie bij mensen met hypertensie. Dit kan ervoor zorgen dat het hart ’s nachts actiever blijft en daardoor vatbaarder is voor hartritmestoornissen.

Een belangrijke vervolgvraag is: kunnen we door het verbeteren van een hoge bloeddruk ook het aantal nachtelijke episoden van boezemfibrilleren verminderen? Deze eerste inzichten geven aanleiding voor verder onderzoek naar mogelijke behandelingen en preventieve maatregelen.

Wat is citizen science, burgeronderzoek, en burgerwetenschap eigenlijk?

Citizen science, burgerwetenschap, of burgeronderzoek, is een onderzoeksbenadering waarbij het grote publiek actief bij wetenschappelijk onderzoek wordt betrokken. Dit betekent dat niet-wetenschappers, zoals patiënten, een bijdrage kunnen leveren aan het verzamelen, analyseren of interpreteren van gegevens. Voor Stichting AFIP betekent burgerwetenschap dat AFib-patiënten en hun familieleden een actieve rol spelen door hun ervaringen met symptomen, triggers en zelfmanagement te delen. Door deze verzamelde gegevens kunnen onderzoekers patronen herkennen, nieuwe inzichten verkrijgen en gepersonaliseerde strategieën ontwikkelen om de impact van AFib te verminderen. Project CIRCULAR past actief citizen science toe in de studies.

Citizen Science: samen naar meer inzicht

Dankzij de waardevolle input van alle deelnemers hebben we weer een stap gezet in het begrijpen van boezemfibrilleren. Dit onderzoek aan de VU-Amsterdam laat zien hoe citizen science kan bijdragen aan nieuwe inzichten en mogelijke oplossingen voor mensen met AF.

Stichting AFIP dankt de VU-studenten Floortje van Herwaarden, Melati Post, Ghaith Salki Sawas, Axel Taal en Bas Vliegenthart, en de begeleiders Elza van Deel en Bianca Brundel voor hun enthousiaste inzet en bijdrage aan dit onderzoek.

Disclaimer: De resultaten van dit onderzoek zijn gebaseerd op een vragenlijst en dienen als eerste verkennende inzichten. Verdere wetenschappelijke studies zijn nodig om de bevindingen te bevestigen en verklaren.

Dit onderzoek is mogelijk gemaakt door een subsidie vanuit de VU-Amsterdam aan Elza en Bianca.